Аҡ томбойоҡ

Аҡ томбойоҡ
Кувшинка белая — типовой вид рода Кувшинка. Общий вид группы цветущих растений. Норвегия
Фәнни классификация
Домен:  Эукариоттар Батшалыҡ:  Үҫемлектәр Аҫҡы батшалыҡ:  Йәшел үҫемлектәр Бүлек:  Сәскәлеләр Класс:  Ике өлөшлөләр Порядок:  Кувшинкоцветные Ғаилә:  Кувшинковые Ырыу:  Кувшинка
Халыҡ-ара фәнни исеме
Nymphaea L., 1753
Синонимдар
Castalia Salisb. Leuconymphaea Kuntze Ondinea Hartog
Төр өлгөһө
Nymphaea alba
Төр
Тексты ҡара
Викитөркөмдә Систематика Викиһаҡлағыста рәсемдәр ITIS   18383 NCBI   4418 EOL   60384 GRIN   g:8329 IPNI   330032-2

Аҡ томбойоҡ (лат. Nymphaéa) — томбойоҡ һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Күп йыллыҡ үлән, тамырһабаҡлы һыу үҫемлеге.

Ҡыҫҡаса мәғлүмәт

Япрағының оҙонлоғо 10—30 см, дуға һымаҡ һеңерсәле түңәрәк‑эллиптик йәки йөрәксә‑ялпаҡ формала, шыма ситле йәки уймалы, төкһөҙ, йөҙөүсе, сиратлы, оҙон һаплы. Сәскәһе эре, аҡ, ике енесле, актиноморф, яңғыҙ, оҙон сәскә һаплы. Июнь—сентябрҙә сәскә ата. Емеше — еләк һымаҡ, тумалаҡ, июль—октябрҙә өлгөрә.

Таралышы

Күлдә, быуала, ҡылыла һәм йылға ҡултыҡтарында үҫә, башлыса Башҡортостандың Урал алдында һәм Башҡортостандың Урал аръяғында таралған.

Яҡынса 50 төрө билдәле, ике ярымшарҙың тропик һәм уртаса бүлкәттәрендә таралған. Башҡортостанда аҡ томбойоҡ үҫә.

Файҙаланылышы

Составында алкалоидтар, дуплау матдәләре, йөрәк гликозидтары, крахмал, май (орлоҡ), флавоноидтар бар; халыҡ медицинаһында ҡулланыла. Декоратив үҫемлек. Тамырһабағы һәм орлоғо һыуҙа йөҙөүсе ҡоштар, йылға ҡондоҙо, ондатра һ.б.өсөн аҙыҡ булып тора.

Һүрәттәр

• 
  Nymphaea alba
• 
  Nymphaea colorata
• 
  Nymphaea gigantea
• 
  Nymphaea nouchali
• 
  Nymphaea 'Attraction'

Сығанаҡтар

• Башҡорт энциклопедияһы. Аҡ томбойоҡ(недоступная ссылка)

Әҙәбиәт

• Wiersema J. H. Reproductive biology of Nymphaea (Nymphaeaceae) // Ann. Missouri Bot. Gard : ежегодник. — 1988. — № 75. — P. 795—804.

Һылтанмалар

• Blumen Garten Pflanzen Bilder Botanik — Seerosen (Nympaea) 2008 йыл 24 декабрь архивланған.
• Kit Notts, «The first hybrid waterlilies»